Opóźniony rozwój mowy – co zrobić, gdy dziecko wszystko rozumie, ale nie mówi?

„Mój dwulatek wszystko rozumie, ale nie mówi” – takie zdania bardzo często słyszę w moim gabinecie. Wiem, że opóźniony rozwój mowy spędza sen z powiek wielu rodzicom. Zainteresowanie tym tematem cały czas rośnie. Niestety proporcjonalnie do liczby dzieci zmagających się z tym problemem. Jak sobie z nim poradzić? Czy można rozbujać mowę dziecka i jeśli tak – jak to zrobić? O przyczynach, metodach działania i prostych trikach, które warto stosować, przeczytasz w tym artykule.

Kiedy można mówić o opóźnionym rozwoju mowy?

By upewnić się, że mamy do czynienia z Opóźnionym Rozwojem Mowy, musimy określić, na jakim etapie komunikacyjnym jest dziecko. Najwcześniej pojawiają się zachowania spontaniczne (około 3 miesiąca życia). Potem zachowania intencjonalne. U dzieci neurotypowych ok. 8-9 miesiąca życia. Należą do nich, chociażby takie zachowania, jak wyrzucanie zabawek z wózka. Następnie kluczowy jest dla nas 9 miesiąc życia, a wraz z nim komunikacja intencjonalna, gest wskazywania palcem i pole wspólnej uwagi.
Brak lub ograniczone, niepełne umiejętności w zakresie BAZY KOMUNIKACYJNEJ (kontakt wzrokowy, pole wspólnej uwagi, reagowanie na własne imię, inicjowanie interakcji i mowa niewerbalna) zdecydowanie mogą mieć wpływ na ORM.

O tym warto wiedzieć

Zdarza się, że w moim gabinecie pojawiają się dzieci dwuletnie, które mają kłopot z gestem wskazywania palcem – a to jest pierwsza intencja komunikacyjna – ja chcę! Dopóki żuki (potocznie nazywane dziećmi 🙂 ) nie osiągną tej i kolejnych umiejętności z obszaru BAZY KOMUNIKACYJNEJ, nie jesteśmy w stanie przejść dalej. Kroków jest wiele. By dojść na szczyt, czasem trzeba się wrócić.

Zazwyczaj rodzice zauważają pierwsze sygnały między 18 a 24 miesiącem życia dziecka. Brak progresu w nabywaniu nowych słów, trudności w formułowaniu wypowiedzi czy niejasna wymowa wzbudzają ich wątpliwości. I dobrze! Warto jednak wiedzieć, że konsultację ze specjalistą można przeprowadzić już z noworodkiem. Co więcej, odpowiednio dopasowana terapia pozwoli nie tylko nadrobić ewentualne braki, ale również pomoże rozwijać kolejne umiejętności. Zanim ją dobierzemy, musimy wiedzieć, jakie są przyczyny opóźnionego rozwoju mowy.

Co hamuje rozwój mowy dziecka?

Rozwój mowy u dziecka to proces. Wymaga uwagi i troski zarówno ze strony rodziców, jak i specjalistów. Istnieje wiele czynników, które mogą hamować rozwój lub utrudniać nabywanie tych kompetencji. Pochopne wnioski odłóż na bok i skup się na tym, co konieczne.

5 obszarów, które warto sprawdzić

Zanim zaczniesz stymulować rozwój mowy za pomocą różnych metod:

• Udaj się na konsultację do laryngologa. Sprawdź, czy wszystko jest w porządku w zakresie słuchu. Bardzo często zdarza się, że dzieci mają wysiękowe zapalenie ucha środkowego. Wtedy dziecko słyszy, zwraca uwagę na dźwięki, ale ma trudność w różnicowaniu dźwięków podobnych: półka – bułka; koza – kosa;  
• Przyjrzyj się otoczeniu. Zarówno dzieci, z którymi mało się rozmawia, mało bawi, jak i te, które są przebodźcowane lub wyręczane, mogą mieć trudności z nabywaniem kompetencji komunikacyjnych.
• Upewnij się, że dziecko nie jest pod wpływem wysokich technologii. Wpływ światła niebieskiego na rozwój mowy jest ogromny.
• Zwróć uwagę na zaburzenia ruchowe. Ośrodek ruchu leży bardzo blisko ośrodka mowy. One się nawzajem stymulują.
• Wyeliminuj trudności związane z układem metabolicznym, kwestie genetyczne, zaburzenia wzroku czy problemy związane z nieprawidłowej budowy narządów artykulacyjnych. 

Ważne! Należy pamiętać, że skrócone wędzidełko nie wpływa na to, czy dziecko mówi, czy też nie. Ono jedynie wpływa na jakość tej mowy. Dlatego, jeśli zauważysz, że Twoje dziecko ma problem z mówieniem, nie czekaj!

Pamiętaj, że każde dziecko rozwija się w swoim tempie. Istotne jest dostosowanie formy wsparcia i terapii do konkretnych potrzeb malucha. Wczesna interwencja oraz zaangażowanie specjalistów mogą znacząco przyspieszyć postępy w rozwoju mowy dziecka.

 [grafika – weź udział w darmowym wyzwaniu]

Jak odblokować mowę u dziecka?

Jeśli Twoje dziecko nie mówi, masz naprawdę sporo możliwości. Poza regularną terapią i współpracą ze specjalistami, liczą się codzienne praktyki i nowe rutyny. Sytuacja nie jest bez wyjścia. Efekty przyjdą wcześniej niż myślisz, ale – o czym warto wiedzieć – droga bywa wyboista i kręta. Dlatego od razu wspomóż się i zacznij korzystać z kilku sprawdzonych metod.

Sposoby na odblokowanie mowy malucha

• Wyjdźcie ze strefy komfortu. Jeśli wszystko rozumiesz, Twoje dziecko nie musi się starać. Nie bój się podważać tego, co mówi. Poddawaj pod wątpliwość różne rzeczy, dopytuj, pokaż, że nie wszystko rozumiesz. W ten sposób dasz jasny sygnał – „Ocho! Coś tu jest nie tak. Muszę to powiedzieć inaczej”. 
• Korzystajcie z zabawek edukacyjnych oraz książek, które wspierają naukę słów i rozwijają słownictwo. Świetnie się sprawdzą pacynki czy układanki, które składają się z rozciętych elementów.
• Codziennie wspólnie czytajcie. Możecie przerywać lekturę, dopytywać o różne rzeczy, sprawdzać, czy dziecko rozumie to, co słyszy. W przypadku maluszków opowiadaj, co widzisz – małe dziecko może nie skupić się na tekście czytanym. Zachęcam – zmieniaj głos, ton, akcent…
• Stwórzcie tablicę, na której zapiszecie poznane słowa i sylaby. Cieszcie się sukcesami. Twórzcie własne zestawienia i wracajcie do nich jak najczęściej.
• Stymulujcie prawą i lewą półkulę. Poprzez ćwiczenie sekwencyjności, wspólne zabawy i planowanie ruchowe.
• Mów wolniej, używaj prostych słów.
• Bądź ekspresyjny i barwny.

Potrzebujesz dodatkowych inspiracji?

Zobacz lekcję z kursu Moje dziecko nie mówi. Co teraz?

Opóźniony rozwój mowy ćwiczenia logopedyczne

To nie wszystko! Wiem, że Opóźniony Rozwój Mowy może stanowić wyzwanie dla dzieci i rodziców, dlatego podrzucam jeszcze kilka propozycji. Dasz radę! Dzięki odpowiednim ćwiczeniom nie tylko wesprzesz rozwój językowy Twojego malucha, ale również zbudujesz jego pewność siebie oraz umożliwisz mu lepsze porozumiewanie się z otoczeniem. Gra jest warta świeczki! 

Dlatego w ulubionym przeze mnie międzyczasie pracujcie w kilku obszarach.

Skup się na:

• Ćwiczeniach artykulacyjnych, emisyjnych, dźwiękonaśladowczych. Powtarzanie dźwięków i wymawianie sylab w sposób wyraźny i precyzyjny pomaga w kształtowaniu prawidłowej artykulacji. Nie mów: „Powiedz! Powtórz!” – to może hamować mowę dziecka. Zadaj pytanie: „Co to? Jak robi?”
  
• Zabawach werbalnych. Zadawanie pytań otwartych, zachęcanie do opowiadania historii oraz uczestnictwo w aktywnych rozmowach sprzyjają rozwojowi komunikacji.
  
• Udziale w zajęciach logopedycznych. Specjaliści potrafią dostosować terapię do indywidualnych potrzeb dziecka, dzięki czemu postępy są bardziej efektywne.
  
• Wykorzystywaniu materiałów edukacyjnych. Zabawki edukacyjne i książki wspierające naukę oraz rozwijające słownictwo mogą być doskonałą pomocą w procesie odblokowania mowy u dziecka. Na rynku znajdziesz zarówno produkty do stymulowania prawej i lewej półkuli, ćwiczenia sekwencyjności, planowania ruchowego czy programowania języka. Świetnie sprawdzają się pacynki, sortery, klocki czy magnetyczne układanki.
  

Pamiętaj, że regularność, cierpliwość oraz zaangażowanie zarówno ze strony rodziców, jak i specjalistów są kluczowe dla sukcesu terapii logopedycznej. Opóźniony Rozwój Mowy to nie jest wyrok. Liczą się konsekwencja w działaniu i szybkość reakcji. Jeśli coś Cię niepokoi, nie zwlekaj. 

Dasz sobie radę!